top of page
  • Zdjęcie autoraKinga

czy Rybna się trzęsła?

Niewątpliwie tak.

Rok 1258 - epicentrum w Kotlinie Raciborskiej, odczuwalne po Kraków, mocno burzące

Rok 1259 - z Małopolską jako obszarem epicentralnym (samo epicentrum na północ od Wadowic, rejon Bramy Krakowskiej)

Rok 1443 - najsilniejsze trzęsienie ziemi w średniowiecznej (i prawdopodobnie w historii nowożytnej Polski) - z epicentrum pomiędzy Ślęzą a Strzelinem, w skali Mercallego-Karnika - 9 stopień na 12 (to 6 stopień w stosowanej powszechnie skali Richtera).

Ostatnie z tych trzęsień (siła "niszcząca" w w.w. Skali Mercellego-Karnika) spowodowało zapadnięcie się stropu w kościele Św. Katarzyny w Krakowie. W tym czasie istniał już zamek Tenczyn w Rudnie i wg kilku źródeł właśnie to trzęsienie doprowadziło do jego zniszczenia. Zatem i Rybna musiała się trząść i to mocno - jednak ze względu na brak w owym czasie u nas dużych budowli i spektakularnych zapadnięć brak wzmiankowania na ten temat.


zamek Tenczyn, Rudno

Ze względu na przyczynę wywołującą je trzęsienia ziemi dzieli się na: - tektoniczne (inaczej: dyslokacyjne) – związane z ruchami płyt tektonicznych, mogą występować jednak w dużej odległości od stref granicznych kier litosfery; stanowią około 90% wszystkich zjawisk sejsmicznych występujących na Ziemi; - wulkaniczne – związane z gwałtownymi erupcjami wulkanów lub zapadaniem się stropów opróżnianych komór magmowych czy zapadaniem kalder; stanowią ok. 7% wszystkich zjawisk sejsmicznych występujących na Ziemi; - zapadowe (zapadliskowe) – związane z obszarami krasowymi, na których dochodzi do zawalania się stropów jaskiń lub innych próżni w podłożu; są to zjawiska lokalne, najczęściej słabo odczuwalne; stanowią ok. 2% ogółu trzęsień ziemi; - antropogeniczne – związane z działalnością człowieka w litosferze (np. tąpnięcia górnicze, naruszenie równowagi sił w skałach na skutek napełnienia tamy); na obszarach gęsto zabudowanych mogą spowodować znaczące szkody materialne, jednak w większości przypadków okazują się niegroźne. ( https://www.pgi.gov.pl/mogepl-home/o-monitoringu-geodynamicznym/sejsmologia/9726-podzial-trzesien-ziemi.html )

na Zalaskiej Górze


Patrząc na mapę potoków lawowych w naszej okolicy (było ich pięć) widać jeden spływający z Zalasu. Co jest na jego przedłużeniu? Dokładnie pola w Rybnej noszące nazwę Gorki. A podanie nt pochodzenia tej nazwy znajdujemy w blogu http://rybnamalopolska.blogspot.com

Bardzo dawno, gdy Wrzosach jeszcze lasy rosły. Był tam dom, w którym mieszkała w nim rodzina zajmująca się wypasem bydła w lesie. Jednego razu mała pasterka popędziła krówki na skraj lasu, gdzie bujniejsza trawa rosła. Krówki trawę spokojnie sobie jadły a pastereczka by wypocząć ułożyła się na ziemi. Wówczas usłyszała jak w ziemi coś drży i huczy. Po powrocie do domu opowiedziała rodzicom, co słyszała, lecz Ci nie dali wiary opowiadaniom swej córki. W nocy raptem się ziemia zakołysała i usłyszano wielki huk. Wtedy zobaczyli iż na skraju lasu jakby się coś paliło. Doczekawszy rana cala rodzina poszła zobaczyć co się stało. Idąc nie poznawali miejsc, w których dotychczas bywali. Zamiast leśnych ścieżek były bardzo głębokie rowy, wyrwy i leje, z których wielki gorąc niczym z piekła buchał. Obszedłszy gorący wąwóz wyszli na wzgórze, gdzie ziemia była bardzo gorąca.

Rybna Gorki

Ktoś powie - bajanie, w każdej baśni jest jednak ziarno prawdy, a dokładna data trzęsienia ziemi z 1443 roku to 5 czerwca - zielona trawa na łąkach jak najbardziej na miejscu i możliwość odpoczynku na ziemi również, a jeszcze do niedawna na Gorkich znajdowano pumeks. Legendy legendami, ale faktem jest, że w przeszłości musiało się tu trząść z powodu działań wulkanów jak i ruchów tektonicznych. Rybna leży w zapadlisku (Zapadlisko Rybnej) i to wcale nie małym - co oznacza przesunięcia w skorupie ziemskiej, a te z kolei wstrząsy. Prawdopodobnie część jaskiń w Rybnej jest typu mieszanego, tzn. krasowo-tektonicznego lub krasowo-grawitacyjnego. I jak widać z podziału trzęsień - Rybna ma wiele powodów by zadrżeć. Obecnie - jeśli dochodzi do odczuwalnych wstrząsów to są one na naszym terenie najczęściej związane z tąpnięciami w kopalniach.



Bardzo dziękuję Romanowi za wsparcie wiedzą i garść informacji


121 wyświetleń

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

gliniany dom

smak lata

Skryta

na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer
Copyright © Vivamus 2017-2023 All rights reserved
vivamus_element_preview.png
na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer na spacer
bottom of page