Stoję na skale i patrzę w dół - wąwóz. Przez drzewa pokrywające się liśćmi prześwieca słońce, Zapach ziół, liści, ziemi i nagrzanych skał jest oszałamiający. Zapaście. Na północ, już przy jego końcu, na granicy z Sanką jest zapadlisko. Krzyk.
Cholera – ostra i zaraźliwa choroba zakaźna przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody skażonej Gram-ujemną bakterią – szczepami przecinkowca cholery (Vibrio cholerae) produkującego enterotoksyn (za wikipedią).
Zapadlisko zwane Krzykiem. Podczas epidemii cholery zarażonych mieszkańców izolowano od reszty znosząc ich do zapadliska, skąd wydobywał się straszliwy krzyk cierpiących, Na kijach zsuwano im jedzenie by jak najbardziej ograniczyć kontakty. Krzyk, krzyk, krzyk...
Cholera występująca endemicznie na terenie Indii - rozpoczęła swój pochód wzdłuż szlaków handlowych, by powoli, lecz nieuchronnie zbliżać się do Europy. W 1831 roku zaraza dotarła wraz z armią rosyjską do Królestwa Polskiego, a następnie rozprzestrzeniła się na resztę kontynentu. Od tego momentu państwa europejskie zmagały się z tą plagą, która występowała w różnych krajach ze zmienną intensywnością - pisze Konrad Wnęk w „Przeszłość Demograficzna Polski” 37, 2015, nr 3.
Przez Rybną (jak i całą Polskę) epidemia cholery przeszła trzykrotnie - w roku 1855, 1873 oraz 1874. Wiemy, że podczas ostatniej zmarło 120 osób. Kiedy chorych było coraz mniej a w zapadlisku ustawały krzyki by w końcu zapadła cisza - mieszkańcy wysypali zapadlisko wapnem. Zmarłych chowano na cmentarzyku przy drodze na Brodła. W wielu miejscowościach można znaleźć zapomniane ledwo widoczne miejsca takich pochówków. W Rybnej dzięki staraniom Stowarzyszenia "Wokół Rybnej" w 2105r odnowiono cmentarzyk - z rozsypanych "mogił" stworzono jedną symboliczną mogiłę z krzyżem pośrodku.
Droga na Wrzosy - jedno z najpiękniejszych miejsc widokowych w Rybnej. A w Zapaściach cisza, przerywana jedynie śpiewem ptaków lub szumem drzew...
Rybna, Zapaście
Rybna, Cmentarz Choleryczny
