top of page
Zdjęcia-i-spacery-po-Rybnej.png

zdjęcia i spacery po Rybnej

  • Zdjęcie autoraKinga

czy Rybna się trzęsła?

Niewątpliwie tak.

Rok 1258 - epicentrum w Kotlinie Raciborskiej, odczuwalne po Kraków, mocno burzące

Rok 1259 - z Małopolską jako obszarem epicentralnym (samo epicentrum na północ od Wadowic, rejon Bramy Krakowskiej)

Rok 1443 - najsilniejsze trzęsienie ziemi w średniowiecznej (i prawdopodobnie w historii nowożytnej Polski) - z epicentrum pomiędzy Ślęzą a Strzelinem, w skali Mercallego-Karnika - 9 stopień na 12 (to 6 stopień w stosowanej powszechnie skali Richtera).

Ostatnie z tych trzęsień (siła "niszcząca" w w.w. Skali Mercellego-Karnika) spowodowało zapadnięcie się stropu w kościele Św. Katarzyny w Krakowie. W tym czasie istniał już zamek Tenczyn w Rudnie i wg kilku źródeł właśnie to trzęsienie doprowadziło do jego zniszczenia. Zatem i Rybna musiała się trząść i to mocno - jednak ze względu na brak w owym czasie u nas dużych budowli i spektakularnych zapadnięć brak wzmiankowania na ten temat.


zamek Tenczyn, Rudno

Ze względu na przyczynę wywołującą je trzęsienia ziemi dzieli się na: - tektoniczne (inaczej: dyslokacyjne) – związane z ruchami płyt tektonicznych, mogą występować jednak w dużej odległości od stref granicznych kier litosfery; stanowią około 90% wszystkich zjawisk sejsmicznych występujących na Ziemi; - wulkaniczne – związane z gwałtownymi erupcjami wulkanów lub zapadaniem się stropów opróżnianych komór magmowych czy zapadaniem kalder; stanowią ok. 7% wszystkich zjawisk sejsmicznych występujących na Ziemi; - zapadowe (zapadliskowe) – związane z obszarami krasowymi, na których dochodzi do zawalania się stropów jaskiń lub innych próżni w podłożu; są to zjawiska lokalne, najczęściej słabo odczuwalne; stanowią ok. 2% ogółu trzęsień ziemi; - antropogeniczne – związane z działalnością człowieka w litosferze (np. tąpnięcia górnicze, naruszenie równowagi sił w skałach na skutek napełnienia tamy); na obszarach gęsto zabudowanych mogą spowodować znaczące szkody materialne, jednak w większości przypadków okazują się niegroźne. ( https://www.pgi.gov.pl/mogepl-home/o-monitoringu-geodynamicznym/sejsmologia/9726-podzial-trzesien-ziemi.html )

na Zalaskiej Górze


Patrząc na mapę potoków lawowych w naszej okolicy (było ich pięć) widać jeden spływający z Zalasu. Co jest na jego przedłużeniu? Dokładnie pola w Rybnej noszące nazwę Gorki. A podanie nt pochodzenia tej nazwy znajdujemy w blogu http://rybnamalopolska.blogspot.com

Bardzo dawno, gdy Wrzosach jeszcze lasy rosły. Był tam dom, w którym mieszkała w nim rodzina zajmująca się wypasem bydła w lesie. Jednego razu mała pasterka popędziła krówki na skraj lasu, gdzie bujniejsza trawa rosła. Krówki trawę spokojnie sobie jadły a pastereczka by wypocząć ułożyła się na ziemi. Wówczas usłyszała jak w ziemi coś drży i huczy. Po powrocie do domu opowiedziała rodzicom, co słyszała, lecz Ci nie dali wiary opowiadaniom swej córki. W nocy raptem się ziemia zakołysała i usłyszano wielki huk. Wtedy zobaczyli iż na skraju lasu jakby się coś paliło. Doczekawszy rana cala rodzina poszła zobaczyć co się stało. Idąc nie poznawali miejsc, w których dotychczas bywali. Zamiast leśnych ścieżek były bardzo głębokie rowy, wyrwy i leje, z których wielki gorąc niczym z piekła buchał. Obszedłszy gorący wąwóz wyszli na wzgórze, gdzie ziemia była bardzo gorąca.

Rybna Gorki

Ktoś powie - bajanie, w każdej baśni jest jednak ziarno prawdy, a dokładna data trzęsienia ziemi z 1443 roku to 5 czerwca - zielona trawa na łąkach jak najbardziej na miejscu i możliwość odpoczynku na ziemi również, a jeszcze do niedawna na Gorkich znajdowano pumeks. Legendy legendami, ale faktem jest, że w przeszłości musiało się tu trząść z powodu działań wulkanów jak i ruchów tektonicznych. Rybna leży w zapadlisku (Zapadlisko Rybnej) i to wcale nie małym - co oznacza przesunięcia w skorupie ziemskiej, a te z kolei wstrząsy. Prawdopodobnie część jaskiń w Rybnej jest typu mieszanego, tzn. krasowo-tektonicznego lub krasowo-grawitacyjnego. I jak widać z podziału trzęsień - Rybna ma wiele powodów by zadrżeć. Obecnie - jeśli dochodzi do odczuwalnych wstrząsów to są one na naszym terenie najczęściej związane z tąpnięciami w kopalniach.



Bardzo dziękuję Romanowi za wsparcie wiedzą i garść informacji


120 wyświetleń

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

uwaga płazy

wiosna

  • Facebook
  • YouTube
  • Instagram
bottom of page