W 1992 roku w Instytucie Ochrony Zwierząt PAN w Krakowie powstała Polska Czerwona Księga Zwierząt, tom I Kręgowce. Księga to dzieło zbiorowe i wkład kilkudziesięciu zoologów z niemal wszystkich ośrodków akademickich i naukowych w Polsce, pod redakcją prof. dr hab. Zbigniewa Głowacińskiego. Zawiera listę gatunków zwierząt ginących w Polsce.
Zwierzęta w tej księdze zostały podzielone na:
EX – (extinct) gatunki wymarłe
EXP – gatunki zanikłe lub prawdopodobnie zanikłe w Polsce
CR – (critically endangered) gatunki krytycznie zagrożone
EN - (endangered) gatunki zagrożone
VU – (vulnerable) gatunki narażone na wyginięcie
NT – (near threatened) gatunki bliskie zagrożenia
LC – (least concern) gatunki najmniejszej troski
Mamy się w Rybnej czym pochwalić - nasza miejscowość stanowi bowiem dom dla niektórych gatunków wymienionych jako zagrożone. Poniżej przedstawiam te, które udało mi się "wyłowić" podczas spacerów. Po oznaczeniu łacińskim podaję kod z księgi.
Żaba dalmatyńska (zwinka) Rana dalmatina (NT). Ma szpicowaty pysk, bardzo długie kończyny tylne, poziome źrenice oczu, duże błony bębenkowe. Skóra ma z wierzchu brązowy kolor, na głowie są ciemne plamy skroniowe, za głową na grzbiecie plama kątowa w kształcie litery "V". Brzuszna strona jest ubarwiona biało, bez plam. Na tylnych kończynach znajdują się poprzeczne plamy w ciemnym kolorze*.
Lubię żaby i często robię im zdjęcia - myślałam więc, że mam jej zdjęć sporo. Przed blamażem uratowała mnie plamka w kształcie litery V - mam tylko jedno zdjęcie tego gatunku żaby.
Puszczyk Uralski, strix uralensis (LC) Wielkość ok. 50-60cm Rozpiętość skrzydeł 115-134 cm, waga 450-1020 g. Szlara wyraźnie zaznaczona ze stosunkowo małymi czarnymi oczami oraz z żółtym dziobem. Ogólny ton ubarwienia jasny: biało-szaro-brązowy.
Puszczyk uralski aktywny jest głównie w nocy, jednak bardzo często można go obserwować także za dnia. Nie jest gatunkiem płochliwym, jak niektóre gatunki sów. Za dnia przesiaduje zazwyczaj w gęstych koronach drzew iglastych. Zimą często spotkać można go na odsłoniętych miejscach na drzewie, słupach, gdzie daje się swobodnie obserwować. Często poluje także za dnia, zwłaszcza zimą i przy niedoborach pokarmu.**
Puszczyka Uralskiego spotkałam kilkukrotnie na Bednarzach. Rzeczywiście nie jest płochliwym ptakiem i dlatego kiedy mamy szczęście, że usiądzie blisko nas - robi spektakularne wrażenie. Prawdopodobnie nasze okolice stanowią północną granicę jego występowania w Polsce.
Gniewosz plamisty (miedzianka) Coronella autriaca (VU). Jest wężem niejadowitym o smukłym ciele, i słabo oddzielonej głowie. Na końcu jego ogona znajduje się niewielki kolec. Ubarwienie ciała tego węża jest brązowawe i charakteryzuje je miedziany odcień i błyszczący połysk. Na tyle głowy gniewosza plamistego znajduje się ciemna plama w kształcie trójkąta – tzw. „podkowa”. Poza tym, zarówno na głowie, jak i wzdłuż reszty jego ciała, zauważyć można inne, mniejsze plamy. Długość ciała dorosłego osobnika wynosi, w zależności od jego wieku, od 45 do 80 cm. Preferuje miejsca nasłonecznione, jest ciepłolubny. W październiku wąż ten rozpoczyna, wraz z innymi osobnikami, wspólne zimowanie, które trwa do kwietnia***.
Spotkałam jedyny raz (tak sądzę) na Wrzosach, na krawędzi pól, w dobrze nasłonecznionym miejscu. Pośród skib zaoranego pola był trudny do wypatrzenia. Mylnie opisałam go jako żmiję zygzakowatą.
Z całą pewnością natknęłam się również na kanię czarną (NT) oraz bekasika (CR) - nie posiadam jednak ich zdjęć.
To zwierzęta, które tu mają siedliska, tu jest ich dom. Sprawmy by miały tu dobre warunki do bytowania i rozmnażania. Jestem pewna też, że tych gatunków jest w okolicy więcej. A Wy na jakie gatunki zagrożone natrafiliście?
Inspiracją do powstania tego wpisu była rozmowa z botanikiem, panem Łukaszem Piechnikiem - miłośnikiem szeroko pojętej przyrody w okolicy, za co bardzo dziękuję i liczę na możliwość stworzenia wpisu dot. roślin. Dziękuję również wszystkim, którzy przyczynili się do poprawnego identyfikowania przeze mnie zwierząt.
Pełna lista gatunków kręgowców zagrożonych w Polsce znajduje się tu:
