Królowa polskich rzek - Wisła. Chojna i zaborcza, łaskawa i okrutna, leniwa lub rozpędzona, daje i odbiera - typowo władcze cechy.
Odległość od mojego domu w linii prostej do rzeki to niespełna 6 kilometrów. Przy dobrej pogodzie widoczna z Rybnej Górnej i Bednarzy.
Wisła daje
Rzeka wielokrotnie zmieniała swoje koryto przyczyniając się tym samym do użyźniania terenu i powstawania stawów na starorzeczach (Skarby Blisko Krakowa). Wisła dawała ludziom pracę, flisacy przewozili tym sposobem żywność do Gdańska.Spławiano również w ten sposób kamień z okolicznych kamieniołomów choćby i do Krakowa. Wisła karmicielka to prawdopodobnie również geneza powstania Rybnej - po wylewach znosiła ryby. Wisła - a z niej "chleb" mają flisacy, rolnicy, rybacy.
Człowiek i Królowa
Wisła meandruje a człowiek reguluje. Pierwsze najdłuższe oddziaływanie przez człowieka na Wisłę rozpoczęło się w epoce brązu i trwała do połowy XIX wieku, gdy podjęto regulację rzeki. Wskutek rozwoju rolnictwa tj. wycinki lasów i zamiany dawnych terenów leśnych w grunty orne znacząco wzrosła erozja terenu i systematycznie wzrastała dostawa produktów erozji do cieków (http://www.tnz.most.org.pl/wisliska/images/pliki/Zalacznik_1.pdf )
Po 1840 roku rozpoczęto zaawansowaną regulację rzeki (budowa obwałowań, stawianie budowli, skracanie meandrów). Ale królowe nie lubią gdy się im narzuca swoją wolę. Królowa prze do przodu i pokazuje swoją siłę, zwiększa się ryzyko powodziowe.
Wisła zabiera
Wisła to także ogromny żywioł, bezwzględny, zabierający wszystko na swej drodze, również ludzkie istnienia, nie wspominając o dorobku. Na przestrzeni wieków dochodziło do bardzo wielu tragicznych wylań.
Powódź w XVII wieku spowodowała przeniesienie głównej osady Czernichowa w bezpieczniejsze miejsce, okolice wzgórza kościelnego.
1270 rok – wspomniana przez Jana Długosza: „Wisła, rzeka do takiej wzrosła wysokości, że całą przestrzeń między Górą Lasotą a kościołem Św. Stanisława na Skałce zalała, a rwistym prądem bardzo wielu ludzi i domów, bydła, trzody, koni drobnego dobytku porwała [...].” (wikipedia)
W 1471 roku dochodzi do katastrofalnej powodzi pod Krakowem. Przyczyny powodzi są dwie - roztopowa i poopadowa.
Do jednej z najtragiczniejszych w skutkach powodzi dochodzi w roku 1997 - to już czasy nam współczesne, a dorobiła się przydomku "powódź tysiąclecia". Tak wspomina ją Beata, mieszkanka Rusocic:
Strach, niepewność i bezradność. Tak to można opisać. Wdzięczność dla przyjaciół, którzy nas przygarnęli do siebie do domu, bo z małym dzieckiem baliśmy się spać w naszym domu położonym nisko. Najcenniejsze rzeczy zabraliśmy ze sobą, co się dało wynosiliśmy na piętro...oby nigdy więcej nikogo to nie spotkało. Na szczęście wały wytrzymały ale dzięki poświęceniu wielu ludzi, którzy pracowali wiele godzin przy umacnianiu.
Dzisiejsza Wisła budzi niepokój, ale najprawdopodobniej nie wystąpi z brzegów i nie będzie siała zniszczenia w naszym rejonie. Królowa ma jednak zawsze ostatnie zdanie, liczymy na jej łaskawość.
zdjęcia z 23.06.2020 wykonane w Czernichowie, Kamieniu, Wołowicach
Bardzo dziękuję Beacie za chęć podzielenia się trudnymi wspomnieniami