Chustki na głowę w intensywnych kolorach, motyw kwiatowy lub turecki, delikatna tkanina prosząca by ją dotykać z namaszczeniem. Niektóre z frędzlami. Bajecznie piękne. Rozkładam je ostrożnie do zdjęć - nie mogę uwierzyć, że mają sto lat.
Kolorowe chustki na głowę, strój obowiązkowy mężatki, tybetki. Te przede mną należą do pani Janiny. Pani Janina, która ma 92 lata dostała jedną z nich od swojej chrzestnej. Kiedyś chustki przekazywano z pokolenia na pokolenie - to nakrycie głowy stanowiło potwierdzenie statusu majątkowego.
Kolorowe wełniane chustki na głowę drukowane w motywy róży, zwane popularnie „tybetkami”, upowszechniły się na wsi krakowskiej już pod koniec XIX wieku. Potoczna nazwa chustek pochodzi od tkaniny tybetowej, którą sporządzano z wełny czesankowej owiec lub kóz tybetańskich. Tkanina ta produkowana była na szeroką skalę w XIX-wiecznej Europie, m.in. we Francji i Szwajcarii oraz Monarchii Austro-Węgierskiej, skąd początkowo była sprowadzana do Polski. Prawdopodobnie dlatego najwcześniej pojawiła się w strojach ludowych mieszkańców zaboru austriackiego. *
Pani Janina opowiada, że po chustkach kobiety rozpoznawały się w kościele. Wystarczyło popatrzeć na chustki by wiedzieć, która to znajoma stoi przed nami, chustki były niepowtarzalne. Jakość wełny i ilość chustek w szafie mówił o bogactwie jej właścicielki. Niekiedy bywały towarem luksusowym.
Pierwsze tybety były czarne z delikatnym jednokolorowym wzorem w postaci np. drobnych amarantowych listków. Z czasem pojawiły się na nich barwne ornamenty, głównie roślinne. Tło mogło być białe, bordowe, ciemnozielone czy granatowe
Patrzę na żywe kolory tybetek, które rozkładam i z niedowierzaniem słucham, że nigdy nie poznały smaku proszku ani płynu do prania. By zachowały kolor prano je w wodzie z utartymi surowymi ziemniakami.
Odeszły w zapomnienie? Może nieśmiało powracają? Przepadam za chustkami na głowę, a Wy róbcie jak chcecie, ale przymierzcie się choć do nich. Proszę.
Serdecznie dziękuję pani Janinie i Ali za udostępnienie tybetek i podzielenie się opowieściami o nich
